Page 6 - demo ksiazki

mawiali: Gardzicie śmiercią, prawią, ale Saracenów wspomagacie, przez co
9
”
potępieni będziecie!”. A w nas zawziętość jeszcze rosła, gdyż nieprawda jest!
Oboje królestwo Litwę ochrzcili i każden tam Chrystusa Pana wyznawa, cho-
ciaż nie każden umie. Wiadomo też, że i nasz Pan Miłościwy, gdy diabła w ka-
tedrze w Płocku na ziem zrzucono, kazał mu ogarek postawić – i dopiero księ-
ża musieli mu gadać, że tego się czynić nie godzi. A cóż pospolity człowiek!
Niejeden też sobie mówi: Kazał się kniaź ochrzcić, tom się ochrzcił, kazał
10
”
Chrystu czołem bić, to biję, ale po co mam starym pogańskim diabłom okru-
szyny twaroga żałować albo im pieczonej rzepy nie rzucić, albo piany z piwa
nie ulać. Nie uczynię tego, to mi konie padną albo krowy sparszeją, albo mleko
od nich krwią zajdzie – albo w żniwach będzie przeszkoda”. I wielu też tak czy-
ni, przez co się w podejrzenie podają. Ale oni to robią z niewiadomości i z bo-
jaźni diabłów. Było onym diabłom drzewiej dobrze. Mieli swoje gaje, wielkie
11
numy i konie dojazdy i dziesięcinę brali. A ninie gaje wycięte, jeść nie ma
12
13
co – dzwony po miastach biją, więc się to paskudztwo w najgęstsze bory poza-
szywało i tam z tęskności wyje. Pójdzie Litwin do lasu, to go w chojniakach
14
jeden i drugi za kożuch pociągnie – i mówi: Daj!”. Niektórzy też dają, ale są
”
i śmiałe chłopy, co nie chcą nic dać albo ich jeszcze łapią. Nasypał jeden pra-
żonego grochu do wołowej mechery , to mu trzynastu diabłów zaraz wlazło.
15
A on zatknął ich jarzębowym kołkiem i księżom franciszkanom na przedaż do
Wilna przyniósł, którzy dali mu z chęcią dwadzieścia skojców , aby nieprzy-
16
jaciół imienia Chrystusowego zgładzić. Sam tę mecherę widziałem, od której
sprośny smród z daleka w nozdrzach człowiekowi wiercił – bo tak to one be-
zecne duchy strach swój przed święconą wodą okazywały…
– A kto rachował, że ich było trzynastu? – spytał roztropnie kupiec Gamroth.

Saraceni – koczownicze plemiona arabskie; w okresie średniowiecza nazywano tak zwo-
9
lenników islamu walczących z krzyżowcami
kniaź – władca, książę
10
drzewiej – niegdyś, przestarz.: ongiś
11
numa – chata zbudowana z okrągłego drewna, zwykle nieociosanego, charakterystycz-
12
na dla terenów Litwy
dziecięcina – podatek stanowiący dziesiątą cząstkę wpływów i przeznaczony na rzecz
13
Kościoła
chojniak – młody las iglasty, w którym rosną głównie sosny
14
mechera – dawniej: pęcherz
15
skojec – średniowieczna moneta o wartości 1/24 grzywny (skojec = 2 grosze = 30 fe-
16
ningów)
9