Page 4 - demo ksiazki

Nieporadna skarga wiejskiego bohatera — Bajdały — skiero- i wskazywanie na ich etymologiczne pokrewieństwo odbiera
wana do Boga — jest protestem przeciw stworzonemu przez nieco powagi majestatowi Stwórcy.
Boga światu, na którym znajdują się elementy złe, brzydkie, Również użyte w odniesieniu do Boga słowa: zmajstrować
potworne. Komizm i lekkość wiersza potęguje jeszcze zesta- i potworzyć (neologizm, oznaczający stwarzanie czegoś
wienie w bliskim sąsiedztwie wyrazu Bóg i wykrzyknika olabo- potwornego) nadają utworowi zabarwienie ironiczne.
ga! (słowa podobne brzmieniowo). Upodobnienie tych słów

Ciekawostka

Biblijną opowieść o pierwszej kobiecie — Ewie — uzupełniają od wieków hebrajskie legendy o Lilith, złej

kobiecie, pierwszej żonie Adama. W Księdze Izajasza imię to pojawia się w znaczeniu jędzy, złego ducha.

Według tradycji żydowskiej Lilith zabijała noworodki, szkodziła kobietom w ciąży. Literatura nieraz nawią-

zywała do postaci tej tajemniczej złej istoty, pojawiała się m.in. w młodopolskich wierszach. Jak już wspo-

mniano, modernistyczni twórcy byli zafascynowani satanizmem, złem, a także kreacją kobiety złej, pięknej

i zniewalającej, prowadzącej do zguby femme fatale. Taką postać przybierała właśnie w tej poezji Lilith.

Jej postać pojawia się m.in. w wierszu Antoniego Langego.
Biblia w kulturze Adama, której światowa prapremiera odbyła się w czerwcu 2013 roku w Teatrze Polskim w Warszawie.
Osoba Lilith jest obecna także w ostatniej sztuce Sławomira Mrożka pt. Karnawał, czyli pierwsza żona

Autor wpadł na pomysł tego utworu jeszcze w Meksyku i zaczerpnął go z popularnej ludowej meksykań-

buje zwodzić człowieka, a mistyczna pierwsza kobieta, Lilith, w upojną letnią noc ponownie uwodzi pierw-
6 skiej pieśni. Akcja rozgrywa się prawdopodobnie w rajskim ogrodzie, dokładnie 22 czerwca. Szatan pró-
szego mężczyznę… Według krytyków, tekst nie należy jednak do najlepszych dzieł Mrożka, nie dorównuje

doskonałości jego pierwszych sztuk. Cóż, była to ostatnia sztuka sędziwego, schorowanego autora (Mro-

żek zmarł 15 sierpnia 2013 roku), a jej pisanie poprzedziła rehabilitacja po przebytej ciężkiej chorobie.

Legenda o Lilith była też przywoływana w powieści Umberta Eco pt. Cmentarz w Pradze. Bohaterowie

tej książki w różnych swoich rozważaniach przywołują też inne biblijne postaci.

Postaci Adama i Ewy pojawiają się również w wierszu księdza Jana Twardowskiego

pt. Nie wiedzieli. Poeta-kapłan mówi o nich w kontekście wygnania i… fi zycznej miłości.

Motyw wygnania z raju jest obecny także w tekstach piosenek XX-wiecznego polskiego

barda Jacka Kaczmarskiego. W utworze Wygnanie z raju pojawia się m.in. dialog Adama

i Ewy, którzy razem utracili szczęście w Edenie i snują rozważania nad swoim losem,

w którym jedynie oni sami mogą sobie nawzajem pomagać i towarzyszyć, choć tekst nie

jest też wolny od wzajemnych pretensji i wyrzutów. W pewnym sensie jest metaforą losu

człowieka, kobiety i mężczyzny, miłości, grzechu, poczucia winy i wzajemnego wsparcia.