Page 7 - Demo_ksiazki

Bogurodzica

Bogurodzica dziewica, Bogiem sławiena Maryja,
u twego syna Gospodzina Matko zwolena, Maryja!
Zyszczy nam, spu[ś]ci nam.
Kyrie eleison.
„Por t św. Woj ha”,
Mihál Ko ác , 1855 r.
Twego dziela Krzciciela, bożycze,
usłysz głosy, napełń myśli człowiecze.
Słysz modlitwę, jąż nosimy,
a dać raczy, jegoż prosimy:
a na świecie zbożny pobyt,
po żywocie rajski przebyt.
Kyrie eleison.

ie wiemy, kto był autorem naszej naj-
starszej polskiej pieśni religijnej i patrio-
N tycznej. Nie potrafimy też dokładnie
określić czasu jej powstania ani autora pierwszej
melodii. Początkowo jej autorstwo przypisywa-
no św. Wojciechowi, dziś wiadomo, że to nie bi-
skup był twórcą tekstu. Badacze mają różne teorie
na temat czasu powstania pieśni – wspomina się
o I połowie XII wieku albo XI wieku, ale także
o połowie XIII w. (św. Wojciech zmarł w 977 r.).
Jedno jest pewne, Bogurodzica pojawiła się w na-
szej tradycji bardzo dawno, towarzysząc różnym
ważnym wydarzeniom religijnym i bitwom. Jan
Długosz – wspaniały polski dziejopis – właśnie ją
nazwał pieśnią ojców i pieśnią narodową „carmen patrium”, co było niezwykłe. Znano ją i śpiewano przed
bitwą pod Grunwaldem w 1410 roku, co Długosz opisywał barwnie, twierdząc, że tuż przed pobudką
„do boju” całe rycerstwo zaśpiewało pieśń, a następnie ruszyło z mieczami i kopiami na Krzyżaków.
Pisał też, że śpiewano Bogurodzicę przed bitwą pod Nakłem w 1431 r. oraz innymi bitwami, pieśń
zadomowiła się już zatem w rycerskiej tradycji. Najpierw funkcjonowała oczywiście jako utwór koś-
cielny, choć szybko stała się patriotycznym hymnem narodowym. Dodajmy, że źródła wskazują na to,
iż Bogurodzicę śpiewano również podczas koronacji Władysława Jagiellończyka w 1440 r. Stała się
też hymnem dynastii Jagiellonów. Czasy renesansu będące epoką początków druku przyniosły upo-
wszechnienie i dalsze popularyzowanie pieśni jako tekstu propagującego rycerskie ideały. W 1506 roku
umieszczono ją w statucie Jana Łaskiego, dopisując niewiarygodną dla dzisiejszych znawców tekstu
informację o tym, że jej autorem jest św. Wojciech. Pieśń wchodziła do zbiorów kazań, jak i różnych

19