Page 14 - Demo_ksiazki

DZIADEK NARODU

JÓZEF KLEMENS PIŁSUDSKI (1867–1935)

Józef Piłsudski, pochodzący ze szlacheckich rodów li- Partii Socjalistycznej. Organizacja przeprowadzała
tewskich i polskich, urodził się 5 grudnia 1867 roku napady na funkcjonariuszy rosyjskich, a także na po-
w Zułowie (dziś Zalavas na Litwie), nieopodal Wilna. ciągi przewożące pieniądze.
Młody Józef został wychowany w duchu patriotycz- W 1906 roku doszło do rozłamu w Polskiej Partii
nym. Jego ojciec Józef Wincenty brał udział w po- Socjalistycznej, która podzieliła się na PPS-Lewicę
wstaniu styczniowym; pełnił nawet zaszczytną funk- (stawiającą na rewolucję proletariacką i autonomię
cję komisarza podziemnego Rządu Narodowego. Polski w ramach Rosji) oraz PPS-Frakcję Rewolu-
W 1884 roku Józef Piłsudski rozpoczął studia cyjną (nieobawiającą się stawiać żądania niepodle-
na Uniwersytecie Medycznym w Charkowie, na głości Polski). Piłsudski stanął na czele odłamu nie-
wschodzie Ukrainy. Zetknął się tam z działaczami podległościowego. Później mówił, że: wysiadł z so-
rosyjskiej organizacji rewolucyjnej Narodnaja Wola cjalistycznego tramwaju na przystanku »Niepodle-
(Wola Ludu). Brał też udział w demonstracji, pod- głość«. W 1912 roku ten zdeklarowany niepodle-
czas której zatrzymała go policja. W 1887 roku Jó- głościowiec został komendantem głównym parami-
zef i jego starszy o rok brat Bronisław zostali skaza- litarnego Związku Strzeleckiego, który stał się kuź-
ni na zesłanie w głąb Rosji za udział w spisku Narod- nią kadr przyszłych Legionów Polskich.
nej Woli na życie cara. Bronisław dostał wyrok pięt- Kiedy wybuchła I wojna światowa, w której trzej
nastoletni, natomiast Józefowi niewiele udowodnio- zaborcy walczyli przeciwko sobie, w Krakowie po-
no, dlatego zesłano go „zaledwie” na pięć lat. Kie- wstała I Kompania Kadrowa. Żołnierze Kompanii
dy w 1892 roku powrócił do Wilna, rzucił się w wir wkroczyli do Królestwa Polskiego, starając się wy-
pracy w Polskiej Partii Socjalistycznej. Zaczął pisać
do prasy podziemnej, a dwa lata później był już re-
daktorem naczelnym „Robotnika”, organu PPS (ga-
zeta ta wychodziła z przerwami aż do 2003 roku).
W 1896 roku Piłsudski przebywał w Londynie na
kongresie II Międzynarodówki, gdzie zdecydowanie
opowiedział się za walką o niepodległość Polski.
W 1900 roku „wpadła” drukarnia „Robotnika”, a Jó-
zef Piłsudski trafił do Cytadeli, skąd zbiegł. Kiedy
wybuchła wojna rosyjsko-japońska, wyjechał do
Tokio, z nadzieją, że uda mu się zorganizować w Ja-
ponii polski legion. Działania te torpedował jednak
Dmowski, przekonując Japończyków, że socjalistów
Józef Piłsudski z żoną
nie można uznać za poważnego partnera. Przyszły Aleksandrą oraz córkami –
marszałek powrócił do kraju, gdzie został szefem Wandą i Jadwigą w 1928
Wydziału Bojowego Organizacji Bojowej Polskiej

34 NASZA POLSKA. SŁYNNI RODACY