Page 10 - DEMO_KSIAZKI
P. 10
wstęp
CZY WIESZ, żE… mi nie dysponuje czło- tarcza
centralna
Mimo ogromnego zróżnicowania budowy, wiek, dlatego mogą re-
kręgowce mają jeden narząd, który występu- agować na bodźce, któ-
je u wszystkich – skórę. Jest ona zbudowana rych nie odbierają lu-
z dwóch warstw: naskórka i skóry właściwej, dzie. Niektóre kręgow-
znajdują się w niej liczne gruczoły. U ryb skó-
rę pokrywają łuski, u gadów – łuski i tarczki, ce, np. nietoperze, słyszą ultradź-
u ssaków – włosy, a u ptaków – pióra. więki, dzięki czemu lokalizują zdo-
bycz. Również ssaki morskie dyspo-
Szkielet wewnętrzny i zewnętrzny nują wyjątkowo dobrze rozwiniętym wapienny szkielet
wewnętrzny
Szkielet jest strukturą podtrzymu- systemem percepcji słuchowej, uła-
jącą ciało, chroni organy wewnętrz- twiającym im echolokację. U niektó-
ne oraz umożliwia ruch. Może znaj- rych jadowitych węży z boku pyska ramię
dować się pod powierzchnią skóry występują otwory spełniające rolę Ciało rozgwiazdy cechuje się symetrią promieni-
(tzw. szkielet wewnętrzny) lub na ze- receptorów termicznych, które są stą. O takiej formie symetrii mówi się, gdy różne
wnątrz ciała (tzw. szkielet zewnętrz- części ciała są rozmieszczone wokół osi central-
ny). Szkielet wewnętrzny jest złożo- Włosy, pióra, łuski, płytki i inne twory pokry- nej, jak promienie koła wokół piasty.
wające skórę chronią zwierzęta przed czynni-
ny z różnych tkanek (kostnej lub kami zewnętrznymi i atakami drapieżników. w stanie wychwycić ciepło wytwarza-
chrzęstnej), natomiast zewnętrzny W wielu przypadkach specyficzne wytwory na- ne przez poruszającą się potencjal-
składa się z rozmaitych tworów, któ- skórka (np. igły u jeżozwierza lub twarde łus- ną zdobycz. Pewne gatunki ryb, np.
ki u pangolina) zmieniły ją w narząd obronny.
re okrywają ciało danego organizmu. drętwy, które żyją w mętnych i błot-
Jego funkcję mogą pełnić wapienne nistych wodach, gdzie widoczność
struktury wytwarzane przez kora- jest słaba, mają receptory wyspecja-
lowce czy też muszle ślimaków. lizowane w rozpoznawaniu natęże-
U owadów oraz skorupiaków wy- nia pola elektrycznego, co umożli-
stępuje złożony szkielet zewnętrzny, wia im eksplorację otoczenia. Wyjąt-
zbudowany z chityny. kowo czułym organem wykorzysty-
wanym przez ryby w celu odbierania
Receptory i narządy zmysłów drgań (zmiany ciśnienia fal) w wo-
U wielu gatunków zwierząt percep- dzie jest linia boczna.
cja świata zewnętrznego jest możli-
wa dzięki receptorom, czyli wyspe- Płaszczyzny symetrii
cjalizowanym komórkom, które od- W zoologii symetrię definiuje się
bierają bodźce z otoczenia, przekształ- jako płaszczyznę, która dzieli ciało
cają je w sygnały nerwowe i przesy- zwierzęcia na dwie części, będące
łają do głównych ośrodków nerwo- swoim lustrzanym odbiciem. Dwa
wych, gdzie dochodzi do ich anali- podstawowe typy symetrii to syme-
zy, przetwarzania i pogrupowania. tria promienista oraz symetria dwu-
Następnie, na podstawie otrzyma- boczna. Ta druga występuje najczę-
nych danych, centralny układ ner- ściej.
wowy koordynuje reakcje przysto-
sowawcze osobnika. Receptory i to- czaszka
warzyszące im struktury tworzą na-
rządy zmysłów, które ze względu
na specjalizację dzieli się na: narząd
wzroku, smaku, węchu, słuchu i do-
tyku. Wiele zwierząt posiada narzą-
dy oraz zdolności sensoryczne, jaki- kręgosłup
zęby trzonowe
Owca i inne zwierzęta roślinożerne mają duże
zęby trzonowe potrzebne do rozcierania trawy,
żuchwę mogącą wykonywać ruchy boczne, dłu-
gie jelito (może być do dwudziestu razy dłuższe
jelito serce niż tułów) oraz trójdzielny żołądek.
żołądek wątroba
13
