Page 6 - demo ksiazki

JAKI ZNAK TWÓJ? ORZEŁ BIAŁY...
8

Królestwo Polskie

W okresie trwania unii polsko-litewskiej (1386-1795) do litew-
skiego godła dodano polskiego orła. W podzielonym na cztery
części herbie Rzeczypospolitej Obojga Narodów dwa pola pre-
zentowały Orła Białego w koronie, a dwa kolejne – wizerunek
litewskiej Pogoni . Na tarczy sercowej umieszczano zazwyczaj
2
herb rodowy panującego monarchy. Zresztą, każdy z władców
starał się na swój sposób ozdabiać godło – za Zygmunta I i Zyg-
munta Augusta podtrzymywały je aniołki, na herbach znajdo-
wały się też królewskie inicjały. Kolejni wybrani przez szlachtę
Herb Walezjuszy władcy nie zapominali o własnych herbach i w środku godła Rzeczpospolitej
(ilustracja powy- umieszczali swój znak: i tak na polskich herbach Królestwa znalazły się lilie
żej), herb Bato- Walezjuszy, smocze kły Batorych, snopek i trzy korony Wazów, a także herby
rych (ilustracja Wiśniowieckiego, Sobieskiego, Wettynów, Leszczyńskiego i Ciołek Poniatow-
poniżej)
skiego .
3

Upadek Rzeczypospolitej
Rozbiory Rzeczypospolitej i niewola narodowa jeszcze bar-
dziej zjednoczyły rodaków, kierując ich myśli ku dawnym sym-
bolom polskości. Orzeł Biały jawił się wówczas jako znak nie-
winności na tle czarnych ptaków zaborców. Nasze bohaterskie
godło zostało wtłoczone w pierś dwugłowego orła carskiego,
co wielu Polaków potraktowało jako symbol upokorzenia . Po-
4
wróciło na sztandarach, razem ze zwycięskimi wojskami Napo-
leona, a kiedy utworzono Księstwo Warszawskie – znalazło się
w jego herbie. Nawet po podziale Księstwa i utworzeniu Króle-
stwa Kongresowego, nasz symbol polskości dumnie tkwił na wojskowych sztandarach. Nie uląkł
się zaborców i w 1914 r. powiewał na chorągwiach francuskiej armii gen. Hallera, by już trzy lata
później pojawić się na banknotach jako godło państwa.

Polska wolna…

Po odzyskaniu niepodległości nasza radość z wolności i swobody została jednak przyćmiona
politycznymi konfliktami i sporami, jakie narosły wokół problemów odradzającego się państwa.
Polacy stawiali sobie pytania o kształt polityczny i przyszłość nowej Rzeczypospolitej, a tym sa-
mym o jej najistotniejsze symbole. Trwały dyskusje na temat tego, czy orzeł biały ma być w koro-
nie, czy bez – tak chcieli członkowie Polskiej Partii Socjalistycznej i ludowcy. Zygmunt Kamiński
zaprojektował nowy wzór godła, który od 1927 r. uznano za obowiązujący, choć niektórzy wyty-
kali mu brak krzyża zwieńczającego koronę orła.

2 Pogoń – herb Wielkiego Księstwa Litewskiego przedstawiający rycerza na koniu z mieczem w prawej ręce i tarczą ze złotym
krzyżem litewskim – w lewej.
3 J. Besala, Znaki polskie, „Polityka”, 11 września 2011.
4 Tamże.