Page 19 - demo ksiazki

która była przykryta pysznym tłuszczem. Nie podejrzewał, że kryją się tam kości. Rozzłoszczony na
Prometeusza za jego podstęp, zabrał ludziom ogień. Tytanowi zrobiło się żal ludzi. Zakradł się do nie-
bieskiego spichlerza, gdzie przechowywano ogień. Chwycił kilka iskier i wrócił z nimi na Ziemię. Dał
ogień człowiekowi. Stąd wywodzi się powiedzenie „prometejski ogień”, oznaczające niezwykłą moc,
siłę, która pobudza do życia, do działania. Prometeusz stał się opiekunem i nauczycielem człowieka.
Odkrył przed nim tajemnice przyrody, pokazał, gdzie leżą złoża węgla, ropy i metali, nauczył go wyko-
rzystywania ich dla wznoszenia cywilizacji. Ujarzmił zwierzęta. Dzięki niemu ludzie poznali rzemiosło
i naukę, w tym sztukę liczenia i pisania; odkryli tajniki gwiazd na niebie, nauczyli się budować statki
oraz pływać nimi po oceanach. To nie podobało się Zeusowi, który ukarał tytana. Hefajstos uwięził go
przy ścianie Kaukazu. Nie dość, że cierpiał on strasznie z głodu i pragnienia, to codziennie przylaty-
wał orzeł, który wyjadał mu wątrobę, a ona z powrotem odrastała. Kres tym mękom położył Herakles,
który zabił ptaka strzałem z łuku. Wtedy władca świata darował Prometeuszowi karę.

Znaczenie mitu
Opowieść ta ma wiele różnych znaczeń. Mądry tytan był dobroczyńcą ludzkości, skazanym na
cierpienie z miłości do niej. Jest też uosobieniem buntownika, który sprzeciwia się bogom. Nie-
którzy uważają go też za szlachetnego zbójnika, kogoś w rodzaju Janosika, który odbierał do-
bra bogatym, a rozdawał potrzebującym.

Puszka Pandory
Zeus rozkazał Hefajstosowi stworzyć kobietę nie-
zwykłej urody, na wzór olimpijskich bogiń. Na-
zwał ją Pandorą, czyli „darem dla wszystkich” lu-
dzi. Hermes zostawił ją przed chatą Prometeusza,
w której mieszkał brat tytana, Epimeteusz. W po-
darunku z Olimpu Pandora przyniosła ze sobą rów-
nież glinianą i szczelnie zamkniętą beczkę. Wkrót-
ce Epimeteusz zakochał się w pięknej pannie i po-
ślubił ją. Pandora była bardzo ciekawska i ogromnie
chciała wiedzieć, co znajduje się w beczce. Chociaż
Prometeusz przestrzegał brata przed jej otwarciem,
ale niezbyt rozgarnięty Epimeteusz ugiął się przed
prośbami żony i podważył wieko beczki. Z wnę-
trza zaczęły wylatywać smutki, choroby, biedy, woj-
ny i wszelkie nieszczęścia, które opanowały Ziemię.

Mit o Dedalu i Ikarze
Dedal był ateńskim architektem, budowniczym,
który stworzył labirynt dla potwora Minotaura. John William Waterhouse, Pandora, 1896

Starożytność 21