Page 7 - demo ksiazki

CYAN 15 YELLOW 15 BLACK 15 MAGENTA 15

KARTOGRAFIA • 15ARTOGRAFIA • 15
K KARTOGRAFIA • 15
K KARTOGRAFIA • 15ARTOGRAFIA • 15
styczn¹ w³aœciwoœci¹ jest kartometrycznoœæ – mo¿na na
niej wykonywaæ pomiary, np. odleg³oœci lub powierzchni.
Podstawow¹ cech¹ ka¿dej mapy jest skala. Wiadomo, ¿e
obraz przedstawiony na mapie jest zmniejszony w porów-
naniu z obrazem rzeczywistym. Skala okreœla wiêc stosu-
nek d³ugoœci na mapie do d³ugoœci w terenie. Mo¿na j¹
zapisaæ liczbowo, np. 1 : 100 000, co oznacza, i¿ jednostce
d³ugoœci na mapie odpowiada w terenie odleg³oœæ 100 000
razy wiêksza. Dwa punkty na mapie, odleg³e od siebie
o 2 cm, przy podanej tutaj skali, bêd¹ od siebie oddalone
w rzeczywistoœci o 200 000 cm = 2000 m = 2 km. Oprócz
skali liczbowej istnieje te¿ skala mianowana, która ró¿ni siê
po prostu sposobem zapisu: 1 cm – 1 km (jednemu centy-
metrowi na mapie odpowiada jeden kilometr w rzeczywi-
stoœci).
Wa¿na jest umiejêtnoœæ porównywania skal. Gdy mianow-
nik skali jest du¿¹ liczb¹, mówimy o skali ma³ej, gdy ma³¹ –
skala mapy jest wiêksza. Wynikaj¹ z tego pewne zale¿no-
œci dotycz¹ce generalizacji (uogólnienia), przez któr¹ rozu-
miemy celowe uproszczenie treœci mapy. Wraz ze wzro-
stem skali treœæ mapy staje siê bogatsza, bo generalizacja
jest mniejsza. Gdy skala maleje, zmniejsza siê treœæ mapy,
na skutek wiêkszej generalizacji.
Do okreœlenia odleg³oœci na mapie s³u¿y tak¿e podzia³ka
liniowa. Jest ona graficzn¹ metod¹ przedstawienia skali,
w której na linii prostej odmierzone s¹ odcinki odpowiada-
odzia³ka liniowadzia³ka liniowa
P P P P Podzia³ka liniowaodzia³ka liniowa
o odzia³ka liniowa
j¹ce okreœlonym odleg³oœciom w terenie, np. 1 km, 2 km,
3 km... Przyrównuje siê do niej odcinki zmierzone na ma-
pie, sprawdzaj¹c, jaka odleg³oœæ w rzeczywistoœci dzieli
okreœlone punkty. Szczególnym rodzajem podzia³ki jest po-
dzia³ka transwersalna, s³u¿¹ca do bardzo dok³adnego od-
mierzania odleg³oœci na mapie.
Elementami geograficznymi mapy s¹ wszystkie linie, kolo-
ry, punkty, symbole i znaki, które przedstawiaj¹ rzeczywi-
stoœæ. Dziel¹ siê na elementy przyrodnicze: zarys linii brze-
gowej, sieæ rzeczna, rzeŸba powierzchni Ziemi, pokrycie
terenu, gleby itp., oraz spo³eczno-gospodarcze – sieæ osad-
nicza, granice administracyjne, sieæ komunikacyjna czy zja-
wiska gospodarcze. Sposób ich przedstawiania wi¹¿e siê
z okreœlonym postêpowaniem, zwanym metod¹ kartogra-
ficzn¹. Istnieje wiele metod prezentacji danych. Dobiera siê