Page 3 - demo ksiazki

CYAN 10 YELLOW 10 BLACK 10 MAGENTA 10

K KARTOGRAFIA • 11ARTOGRAFIA • 11
K KARTOGRAFIA • 11
10 • K0 • KARTOGRAFIAARTOGRAFIA
1 10 • K0 • KARTOGRAFIAARTOGRAFIA
1 10 • KARTOGRAFIA CYAN 11 YELLOW 11 BLACK 11 MAGENTA 11 KARTOGRAFIA • 11ARTOGRAFIA • 11
umownego uk³adu po³udników i równole¿ników na kuli pojawiaj¹ce siê zniekszta³cenia: powierzchni, odleg³oœci
ziemskiej lub jej modelu – globusie. Oto kilka podstawo- b¹dŸ k¹tów. Z tego powodu istniej¹ ró¿norodne odwzoro-
wych cech tej siatki: wania kartograficzne, dziêki którym konstruuje siê mapy
równole¿niki s¹ okrêgami zmniejszaj¹cymi siê w kierun- oddaj¹ce wiernie pewne cechy lub modeluj¹ce odpowied-
ku biegunów, najwiêkszym równole¿nikiem jest równik; nio obraz powierzchni Ziemi. Odwzorowania mo¿na dzie-
po³udniki s¹ wielkimi okrêgami przechodz¹cymi przez liæ chocia¿by ze wzglêdu na powierzchniê rzutowania (azy-
obydwa bieguny, ka¿dy po³udnik ma obwód równikowy; mutalne, sto¿kowe, walcowe) albo na po³o¿enie Ÿród³a
po³udniki i równole¿niki przecinaj¹ siê pod k¹tem pro- œwiat³a (centralne, stereograficzne, ortograficzne). Poni¿ej
stym; omówione zostan¹ przyk³adowe siatki kartograficzne.
po³udniki i równole¿niki tworz¹ trapezy sferyczne zmniej-
szaj¹ce siê w stronê biegunów. 1 1. Siatki azymutalne
1 1. Siatki azymutalne. Siatki azymutalne
1. Siatki azymutalne. Siatki azymutalne
Siatka geograficzna jest pomocna w okreœlaniu po³o¿enia Powstaj¹ w wyniku odwzorowania siatki geograficznej na
punktów na Ziemi przy u¿yciu konkretnych liczbowych p³aszczyznê styczn¹ przy biegunie (w po³o¿eniu normal-
wspó³rzêdnych geograficznych, zwanych niekiedy koordy- nym, istniej¹ jeszcze odmiany ukoœne i poprzeczne). Rów-
nantami geograficznymi. Zalicza siê do nich d³ugoœæ i sze- nole¿niki s¹ okrêgami zmniejszaj¹cymi siê w kierunku bie-
rokoœæ geograficzn¹. guna, po³udniki natomiast maj¹ postaæ zbiegaj¹cych siê
przy biegunie linii prostych. Wiernie odwzorowany jest je-
D³ugoœci¹ geograficzn¹ nazywamy k¹t, zawarty miêdzy Siatka geograficznaiatka geograficzna dynie biegun. Wraz z rosn¹c¹ od niego odleg³oœci¹ nara-
S Siatka geograficzna
S Siatka geograficznaiatka geograficzna
dwiema pó³p³aszczyznami, z których pierwsza wyznaczo- staj¹ zniekszta³cenia. Na siatkach azymutalnych przedsta-
na jest przez po³udnik zerowy, a druga przez po³udnik wia siê z regu³y obszary podbiegunowe. Istniej¹ oczywi-
przechodz¹cy przez dany punkt. Przyjmuje ona wartoœci œcie ró¿ne ich odmiany, zale¿ne od sposobu rzutowania:
0°–180° na wschód (E – ang. East) b¹dŸ na zachód (W – rzut centralny, stosowany ju¿ przez Talesa z Miletu (ok.
ang. West) od po³udnika zerowego. W 1884 r. przyjêto, ¿e 620–540 p.n.e.), nadaje siê do przedstawiania nie tylko
po³udnik zerowy przebiega przez obserwatorium astrono- obszarów podbiegunowych, lecz tak¿e sieci komuni-
miczne w Greenwich.
Siatki azymutalneiatki azymutalne
S Siatki azymutalneiatki azymutalne
S Siatki azymutalne
Szerokoœæ geograficzn¹ wyznacza k¹t zawarty miêdzy
p³aszczyzn¹ równika a promieniem ziemskim poprowadzo-
nym ze œrodka Ziemi do danego punktu. Mo¿e ona przyj-
mowaæ wartoœci 0°–90° zarówno na pó³noc (N – ang. North),
jak i na po³udnie (S – ang. South) od równika.
D D³ugoœæ geograficzna³ugoœæ geograficzna
D³ugoœæ geograficzna³ugoœæ geograficzna
Stopieñ stanowi jednostkê miary k¹tów p³askich. Nale¿y D D³ugoœæ geograficzna
pamiêtaæ, i¿ dzieli siê on na 60 minut, te zaœ na 60 sekund:
1° = 60’ = 3600’’. Jest to istotne przy szczegó³owym okre-
œlaniu po³o¿enia punktów na Ziemi.
Wspó³rzêdne punktu mo¿na podaæ, pos³uguj¹c siê nie tyl-
ko globusem. Na mapach równie¿ stosuje siê uk³ad rów-
nole¿ników i po³udników – zwany w tym wypadku siatk¹
kartograficzn¹. Powstaje ona przez okreœlone rzutowanie,
czyli odwzorowanie siatki geograficznej na p³aszczyznê.
Problemem jest tu fakt, ¿e nie sposób wiernie odwzorowaæ
powierzchni kuli na powierzchni p³askiej. Uniemo¿liwiaj¹ to Szerokoœæ geograficznazerokoœæ geograficzna
S SzerokoϾ geograficzna
S SzerokoϾ geograficznazerokoϾ geograficzna