Page 11 - Demo_ksiazki

wieka. Kontrreformacja w XVI wieku doprowa-
dziła do powielania kalwarii w ówczesnej Europie.
Kalwaria Zebrzydowska jest wyjątkowym przykła-
dem tego typu założeń krajobrazowych w wielkiej
skali, który integruje piękno naturalne, cele ducho-
we i koncepcje idealnego parku barokowego.
Warto dodać, że najstarsza kalwaria w Euro-
pie powstała w 1405 roku niedaleko Kordowy
w Hiszpanii, kolejne – kilkadziesiąt lat później we
Włoszech, a następne – dopiero w dobie kontr-
reformacji. Popularność tego typu przedsięwzięć
w poszczególnych miejscach Europy wiązała się
także z niebezpieczeństwami podróży i utrudnio- Cudowny obraz Madonny
i wota dziękczynne
nym dostępem do Jerozolimy, opanowanej wtedy
(od 1517 roku) przez imperium osmańskie.
Zapał wiernych do budowania kolejnych kalwarii dowa kościoła i klasztoru według projektu Jana
został na nowo rozbudzony przez postanowienia Marii Bernardoniego i Pawła Baudartha. W tym sa-
soboru trydenckiego (1545–1563) oraz XVI-wiecz- mym roku powstają pierwsze w Polsce stacje męki
ne pisma Adrichomiusza (Adriana Cruysa), opisu- Pańskiej. Następne lata sanktuarium to dalsza roz-
jące Ziemię Świętą w czasach Jezusa. Zapewne te budowa, remonty, powstawanie nowych elemen-
księgi tak mocno poruszyły Mikołaja Zebrzydow- tów, kapliczek i kościołów, pustelni, dróg prowa-
skiego, że postanowił wznieść Jerozolimę w swo- dzących przez most na Cedronie (potok Skawinka)
ich włościach. Zaczął od małego kościółka Ukrzy- aż na stoki Góry Lanckorońskiej (530 m n.p.m.).
żowania Pana Jezusa na górze Żar w roku 1600. Obok kultu pasyjnego i maryjnego Kalwaria Ze-
Po lekturze ksiąg postanowił wznieść całą drogę brzydowska jest wyjątkowym w Polsce miejscem
męki Pańskiej. Fragment aktu fundacyjnego Kalwa- praktykowania kultu zmarłych. Mniej więcej od
rii, spisanego na Wawelu 1 grudnia 1602 roku gło- połowy XIX wieku w listopadzie odprawiane jest

si, iż »na wieczną rzeczy pamiątkę przez niniejszy nabożeństwo żałobne. Ponadto przybywają tu
dokument wszystkim niech będzie jawne i znane, że pielgrzymki rodzin i młodzieży.
my, Mikołaj Zebrzydowski z Zebrzydowic, wojewo-
da i generalny starosta krakowski, dzięki łasce Bo- CUDOWNY OBRAZ
żej wybudowaliśmy w dobrach naszych dziedzicz- Kult obrazu Matki Boskiej w Kalwarii wywodzi się
nych, w Zebrzydowicach, gdzie nierzadko mieliśmy z połowy XVII wieku, kiedy to do dworu bogoboj-
zwyczaj przebywać, kościół z kamienia łamane- nego Stanisława Paszkowskiego z Brzezia trafi ł wi-
go, pod wezwaniem Świętego Krzyża, na wzór ka- zerunek Rodzicielki. Uprzednim posiadaczem ob-
plic na Górze Kalwarii«. Dokumentem tym Mikołaj razu był proboszcz z pobliskiej wsi Krzywaczka.
Zebrzydowski przekazał powstające sanktuarium Dzieło uważa się za kopię Matki Bożej Myślenic-
w duchową i materialną opiekę zakonowi Bernar- kiej pędzla anonimowego malarza włoskiego z XVI
dynów. Jako pierwsi dotarli tu w 1604 roku ojco- wieku, zapatrzonego w twórczość Rafaela. Sława
wie Jan Poniatowski i Filip Łącki. Wtedy też na zbo- i wiara w cudowne właściwości obrazu pojawiły
czach Góry Żar (527 m n.p.m.) rozpoczyna się bu- niespodziewanie. Paszkowscy modlili się przed wi-

39
KALWARIA ZEBRZYDOWSKAWARIA ZEBRZYDOWSKA
KAL 39