Page 9 - Demo_ksiazki
P. 9
Żuraw w Gdańsku
dźwigiem portowym, służącym do roz- Gdański żuraw jest najstarszym wciąż
ładunku i załadunku ze statków wpły- istniejącym dźwigiem portowym na świe-
wających na Motławę, a także do sta- cie i jedną z niewielu ocalałych gotyckich
Polska wiania masztów. budowli, służących celom gospodarczym.
Wspaniałym urządzeniem był drew-
Czas powstania: XV w. niany mechanizm wyciągowy dźwigu. Żuraw od strony Motławy
Składał się on pierwotnie z jednej, a od
ołożony u ujścia Wisły do Bał-
XVI w. z dwóch par kół, poruszanych
tyku Gdańsk przez całe stu-
przez robotników, wchodzących do ich
lecia pełnił funkcję okna Pol-
wnętrza i kroczących po specjalnych
ski na świat. Nawet w XIV i XV
stopniach. Na połączony z kołami bęben
Pwieku, kiedy zawiadywali nim
nawijała się lina, którą przymocowy-
nieprzychylni Polsce Krzyżacy, to tędy
wano do ładunku. W ten sposób można
wysyłano w świat spławiane Wisłą pol-
było podnieść towary o masie ok. 2 ton
skie zboże i drewno. I właśnie w XV
na wysokość 27 metrów, lub, przy pra-
wieku powstała jedna z najbardziej
cy wszystkich czterech kół, 4 ton na 11
charakterystycznych budowli miasta:
metrów. Mechanizm ten działał i był wy-
gdański żuraw nad Motławą. Zbudo-
korzystywany do rozładunków i remon-
wany został w dwa lata (1442-1444) na
tów statków aż do II połowy XIX wieku.
miejscu drewnianego żurawia, który
spłonął w pożarze, jako obiekt spełnia- Dziś gdański żuraw udostępniony
jący jednocześnie kilka funkcji. Był po jest publiczności. Wewnątrz urządzono
pierwsze bramą miejską o dużych moż- także rekonstrukcje dawnych kantorów
liwościach obronnych. W razie potrze- handlowych i magazynów portowych.
by można było zabarykadować otwór Zwiedzający, którzy wejdą na podda-
bramy i długo bronić się w dwóch skraj- sze po wąskich, drewnianych schodach,
nych wieżach o grubych murach i wą- mogą obejrzeć stamtąd wspaniałą pano-
skich strzelnicach. Po drugie był stałym ramę portu.
Pobrzeże w Gdańsku
13
