Page 10 - Demo_ksiazki

Posągi Rahotepa
i Nofret, ok. 2613–
–2494 p.n.e. (Musée
du Louvre, Paryż,
Francja)

Paleta Narmera,
ok. 3100 p.n.e.
(Muzeum Egipskie, Kair,
Egipt)

ok. 3100 p.n.e. ok. 2613–2494 p.n.e.

Starożytny Egipt

Kolebka cywilizacji egipskiej znajdowała się na żyznych ziemiach położonych w delcie Nilu,
a pierwszym władcą, który około 3100 r. p.n.e. zjednoczył ludy zamieszkujące Górny i Dolny
Egipt był na wpół legendarny Narmer. Sztuka starożytnego Egiptu rozwijała się przez tysiąclecia,
jej kres położyły dopiero podboje Aleksandra Wielkiego, który zaszczepił na tych ziemiach
grecką kulturę hellenistyczną.

ultura egipska była podporządkowana religii.
Chronologia sztuki starożytnego Egiptu Egipcjanie byli społeczeństwem silnie zhie-
okres predynastyczny – ok. 4000–3100 p.n.e. K rarchizowanym, podporządkowanym władzy
okres wczesnodynastyczny – 3100–2686 p.n.e. faraona, którego uważano za ziemskie wcie-
(I–II dynastia) lenie boga słońca Ra oraz kaście kapłanów,
Stare Państwo – 2686–2181 p.n.e. (III–VI dynastia) egzekwujących przestrzeganie religii. Kultem
I okres przejściowy – 2181–2133 p.n.e. otaczano także innych bogów: Izydę, żonę,
(VII–X dynastia) Ozyrysa – boga śmieci i odrodzenia, Seta – boga
Średnie Państwo – 2133–1670 p.n.e. zła oraz patrona życia pozagrobowego. Egip-
(XI–XIV dynastia) cjanie wierzyli w życie pozagrobowe i przygoto-
II okres przejściowy – 1670–1567 p.n.e. wywali się do niego w życiu doczesnym.
(XV–XVII dynastia) Rzeźba, podobnie jak malarstwo, były cał-

Nowe Państwo – 1567–1079 p.n.e. (XVIII–XX kowicie podporządkowane architekturze. Re-
dynastia); Amenhotep IV (Echnaton) liefy zdobiące ściany świątyń i grobowców
III okres przejściowy – 1070–950 p.n.e. niosły przekaz religijny, a w zakresie tematyki
(XXI–XXIV dynastia) i sposobu przedstawiania rzeźbą rządził ściśle
okres późny – 715–332 p.n.e. (XXV–XXXI dynastia) przestrzegany kanon plastyczny narzucają-
okres ptolemejski – 332 p.n.e.–30 p.n.e. cy nie tylko ikonografię, ale także sposób ob-
(Aleksander Wielki, Ptolemeusze) razowania. Dlatego dziś sztuka egipska może
okres rzymski – 30–395 n.e. jawić się jako monolit. Podobnie jak w malar-
okres koptyjsko-bizantyjski – 395–640 n.e. stwie obowiązywał kanon proporcji, a w relie-
fach przestrzegano kilku schematów kompo-
zycyjnych opierających się na perspektywie

14 Świat starożytny