Page 7 - mlody_naukowiec_roboty_i_maszyny
P. 7

I
                                                                 Z
                                                               D
                                                                    A
                                                                            ?
                                                                         A
                                                                       Ł

                                                   A
                                                  J
                                                  JAK TO DZIAŁA?
                                                      K
                                                            O
                                                         T

                                                                                           K
                                                                                           K
                                                                                             O
                                                                                              C
                                                                                             O
                                                                                         O
                                                                                       K K
                                                                                         O
                                                                                          R
                                                                                          R
                                                                                              C
                                                                                                  G
                                                                                                Ą
                                                                                                  G
                                                                                                Ą
                                                                                               I
                                                                                               I
               Te mechanizmy występują w przedmiotach
               T e   m e c h a n i z m y   w y s t ę p u j ą   w   p r z e d m i o t a c h   KORKOCIĄG
                                                                                                        g

                                                                                                      w
                                                                                                     ź
                                                                                                    d
                                                                                                        i
                                                                                                              w
                                                                                                            o
                                                                                                                -
                                                                                                               o
                                                                                                          i
                                                                                                         n
                                                                                                           p

                                                                                           s
                                                                                          u
                                                                                                 n
                                                                                             c
                                                                                            z
                                                                                              z
                                                                                                e
                                                                                       Opuszczenie dźwigni powo-
                                                                                       O
                                                                                                  e
                                                                                                  i
                                                                                         p
               c o d z i e n n e g o   u ż y t k u .  koła tnące e e                   Opuszczenie dźwigni powo-
               codziennego użytku.
                                                  a

                                               ko
                                               ko
                                                 ł
                                                  a
                                                 ł
                                                     ą
                                                     ą
                                                      c
                                                      c
                                                    n
                                                   t

                                                    n
                                                   t


                                        ę
                                        ę
                                          2
                                          2
                                         (
                                         (
                                     a
                                     a
                                    ramię (2) ) )                                      duje podciągnięcie śruby do
                                    r r
                                        i
                                        i
                                      m
                                      m
                                                                                          j
                                                                                          e

                                                                                       duje podciągnięcie śruby do
                                                                                       d
                                                                                         u
                                                                                                          r
                                                                                                         ś
                                                                                                  g
                                                                                                              y
                                                                                                             b
                                                                                                           u
                                                                                                   n
                                                                                                       i
                                                                                                        e

                                                                                                    i
                                                                                                     ę
                                                                                                      c
                                                                                                c
                                                                                              d
                                                                                                 i
                                                                                                 ą
                                                                                             o
                                                                                                               d

                                                                                            p
                                                                                                                 o
                                                                                   w
                                                                                uchwyt
                                                                                     t
                                                                                    y
                                                                 t
                                                                a
                                                                   a
                                                                  k
                                                             zębatka
                                                             z z ę b a t k a    u u c c h h w y t
                                                               b
                                                              ę
                                                                                       góry i wyciągnięcie korka.
                                                                                       góry i wyciągnięcie korka.
                           D
                               U
                T
                                   E
                   I
                    E
                              P
                 W
                            O
                                    K
               O O T W I E R A C Z     D O     P U S Z E K                             g ó r y   i   w y c i ą g n i ę c i e   ko r k a .
                         Z
                        C
                                 S
               OTWIERACZ DO PUSZEK
                     R
                      A
                                  Z
                                                                                       Zębatka i koła zębate łą-
                                                                                       Zębatka i koła zębate łą-
               Uchwyty (1) działają tak jak                  k k o ł ł o               Z ę b a t k a   i   ko ł a   z ę b a t e   ł ą -
               Uchwyty (1) działają tak jak
                                                             koło
                                                              o
                                                                o
                                                                                       czą dźwignię ze śrubą. Dzię-
                                                                                       czą dźwignię ze śrubą. Dzię-
               d                                             z z ę b a t e             c z ą   d ź w i g n i ę   z e   ś r u b ą .   D z i ę -
               dźwignia – koncentrują siłę źwignia – koncentrują siłę
                                                                  e
                                                              ę
                                                               b
                                                                a
                                                             zębate
                                                                 t
                                                                                       ki temu możemy wyciągnąć
                                                                                       ki temu możemy wyciągnąć
               twoich rąk na krawędzi kół                                              k i   t e m u   m o ż e m y   w y c i ą g n ą ć
               twoich rąk na krawędzi kół
                                                                   g
                                                                    n
                                                                      a
                                                               dźwignia
                                                                ź
                                                                 w
                                                                                       korek poprzez opuszcza-
                                                                                       korek poprzez opuszcza-
               tnących. Koła zębate kie-                       d d ź w i i g n i i a   ko r e k   p o p r z e z   o p u s z c z a -
               tnących. Koła zębate kie-
                                                                                       nie dźwigni.
               rują siłę obrotową ramie-                                               nie dźwigni.
               rują siłę obrotową ramie-
                                                               b
                                                                  e
                                                         koła zębate
                                                            a
                                                         ko
                                                                a
               nia (2) na ruch otwieracza                ko ł ł a     z z ę ę b a t t e
               nia (2) na ruch otwieracza
                                                                                  u
                                                                                 r
                                                                                   b
                                                                                  u
                                                                                ś ś
                                                                                 r
                                                                                     a
                                                                                     a
                                                                                   b
               wokół krawędzi puszki.                                           śruba
               wokół krawędzi puszki.
                                                        y
                                                        y
                                                         t
                                                         t
                                                    uchwyty (1) ) )
                                                     c
                                                    u u
                                                     c
                                                      h
                                                       w
                                                       w
                                                      h
                                                            (
                                                            (
                                                             1
                                                             1
                                                          y
                                                          y


                     I
                       R
                                 Ę
                     I
                         T
                       R
                                 Ę
                         T
                                   Z
                          A
                                   Z
                           R
                           R
                          A
                                  C
                            K
                   WIERTARKA RĘCZNA
                   W W
                                  C

                            K
                                      A
                                      A
                              A

                              A
                               R
                               R
                                    N
                      E
                                    N
                      E
                 Wiertarka ręczna dzia-
                 Wiertarka ręczna dzia-
                     ła jak koło i oś. Ruch
                     ła jak koło i oś. Ruch                                    wiertło
                                                                                  r
                                                                               w w
                                                                                  r
                                                                                 e
                                                                                 i
                                                                                 e
                                                                                 i
                                                                                     o
                                                                                   t
                                                                                     o
                                                                                    ł
                                                                                    ł
                                                                                   t
                   uchwytu koncentruje
                   uchwytu koncentruje
                siłę obrotową na wiertle.
                siłę obrotową na wiertle.
                                                             t
                                                           w
                                                         c
                                                        u u c h w y y t
                                                        uchwyt
                                                          h
                   A
                  F
                 E
            STREFA ŁAMIGŁÓWEK
                               Ó

                           I
                      Ł
                                   E
               R
                            G
                                    K
            S
              T
                         M
                             Ł
                       A
                                W
                                                                                          K K t ó r y     z     t y c h     m e c h a -
                                                                                                             -
                                                                                                         e
                                                                                                   y
                                                                                                       m
                                                                                            ó
                                                                                              y
                                                                                          Który z tych mecha-
                                                                                                  t
                                                                                                    c
                                                                                                            a
                                                                                                z
                                                                                           t
                                                                                             r
                                                                                                          c
                                                                                                     h
                                                                                                           h
                                RZEP
                              TRZEP ZK K                       A                          nizmów zastosowano
                              TRZEPA ZKA
                                                                                                w
                                                                                                      o
                                                                                                          w
                                                                                                             o
                                                                                                           a
                                                                                                            n
                                                                                                       s
                                                                                              ó
                                                                                            m
                                                                                                        o
                                                                                                   a
                                                                                          nizmów zastosowano
                                                                                          n

                                                                                           i
                                                                                                    s
                                                                                                  z
                                                                                                     t
                                                                                           z
                                                                                          w
                                                                                          w trzepaczce?   trzepaczce?
            ZAKRĘ                   z z zębatka  n i i o w a   AJ                         A) DŹWIGNIA
                KR
                  R
            ZAKRĘCONATRZEPACZKA DOJAJEK
            ZAKRĘCONA TRZEPACZKA DO JAJEK
            Z
                                         k
                                          a
                                         k
                                      b
                                      b
                                     ę
                                          a
                                       a
                                     ę
                                        t
                                       a
                                        t
                                           n
                                     e
                                     i
                                          e
                                     e
                                          e
                                            o
                                     i
                                         i
                                    p p
                                      r
                                      r
                                    pierścieniowa
                                        c
                                        c
                                       ś
                                       ś
                                               a
                                         i
                                             w
                                                                                                     I
                                                                                                      A
                                                                                                      A
                                                                                          A A
                                                                                                  G
                                                                                           )
                                                                                                 I
                                                                                                     I
                                                                                           )
                                                                                                  G
                                                                                                 I
                                                                                              Ź

                                                                                                   N
                                                                                             D
                                                                                             D
                                                                                              Ź
                                                                                                   N
                                                                                               W

                                                                                               W
                                                                                          B) KOŁO I OŚ
                                                                                                    O
                                                                                              O
                                                                                               Ł
                                                                                                  I
                                                                                            K
                                                                                          B B ) )     K O Ł O     I     O Ś
                                                                                                 O
                                                                                                     Ś
                                                                            o
                                                                              a
                                                                           k k o ł ł a
                                                                           koła

                                                                                               Ł

                                                                                                A
                                                                                                A
                                                                                                         E
                                                                                                  Z
                                                                                                  Z
                                                                                            K
                                                                                               Ł
                                                                                            K
                                                                                                      A

                                                                                           )
                                                                                           )
                                                                                                      A

                                                                                                     B
                                                                                                         E
                                                                                          C C
                                                                                                       T
                                                                                                     B
                                                                                                    Ę
                                                                                                       T
                                                                                                    Ę
                                                                                              O
                                                                                              O
                                                                             b
                                                                             b
                                                                            ę
                                                                                 e
                                                                                 e
                                                                                t
                                                                               a
                                                                               a
                                                                                t
                                                                            ę
                                                                           z z
                  t t r r z o n                                            zębate         C) KOŁA ZĘBATE
                  trzon
                       n
                      o
                    z
                                                                                              ZGADNIESZ?
                                                                                              ZGADNIESZ?


                                    o
                                             e
                                            t
                                             e
                                           a
                                            t
                                      a
                                   k k
                                        z
                                     ł
                                          b
                                          b
                                     ł
                                         ę
                                           a
                                        z
                                    o
                                      a
                                         ę
                                   koła zębate                                                ZGADNIESZ?
                                            z
                                            z
                                   ( (
                                   (wewnątrz
                                         ą
                                         ą
                                        n
                                           r
                                    w
                                      w
                                      w
                                           r
                                          t
                                     e
                                     e
                                    w
                                        n
                                          t
                                                      a
                                                         k
                                                 trzepaczki
                                                   z
                                                    e
                                                  r
                                          y
                       w
                                          y
                      h
                                    b
                    u u c h w y t t  obudowy) ) )  t t r z e p p a c c z z k i i
                                    b
                                   o o
                                      u
                                        o
                                         w
                                        o
                                         w
                                      u
                        y
                     c
                    uchwyt
                                       d
                                       d

                                        A
                     JAK TO DZIAŁA?                                   TO FAKT...
                                  D

                         K
                                    Z
                     J
                                               ?
                                            A
                      A
                               O
                                      I
                                          Ł
                            T
                                                                      TO FAKT...
                                                                P I E  R W   S Z  E   T R Z E P  A C  Z K  I
                                                                PIERWSZE TRZEPACZKI


              U

                       z
                                      n
                               p
                                     e
                      i
                                       i
              Uchwyt i zębatka pierścieniowa działają tak
                                       o
                                     i
                    t
                                                 ą

                         b
                                                   t
                                                 j
                                              i
                                             z
                                              a
                                                a
                                               ł
               c
                                   ś
                           t
                          a
                h
                                 r
                   y
                                                    a
                                                     k
                                    c
                  w
                        ę

                             a
                            k
                                          a
                                e
                                i
                                         w
                                            d
              jak koło i oś – koncentrują siłę obrotową         W   d z i s i e j s z y c h   c z a s a c h   n a j p r a w -
              jak koło i oś – koncentrują siłę obrotową
                                                                W dzisiejszych czasach najpraw-
              uchwytu na zębatce pierścieniowej.
              uchwytu na zębatce pierścieniowej.                dopodobniej zobaczysz trze-
                                                                dopodobniej zobaczysz trze-
              Zębatka pierścieniowa i koła zębate znajdu-
              Zębatka pierścieniowa i koła zębate znajdu-       paczkę do jajek jako element mik-
                                                                paczkę do jajek jako element mik-
              jące się na końcu prętów trzepaczek prze-
              jące się na końcu prętów trzepaczek prze-         sera elektrycznego. A czy wiesz,
                                                                sera elektrycznego. A czy wiesz,
              kierowują siłę obrotową do trzepaczek.
              kierowują siłę obrotową do trzepaczek.            że za pierwsze trzepaczki służyły
                                                                że za pierwsze trzepaczki służyły
              Mechanizm, którego nie zastosowano                wiązki gałązek jabłoni?
              Mechanizm, którego nie zastosowano
                                                                wiązki gałązek jabłoni?
              w trzepaczce, to dźwignia (A).
              w trzepaczce, to dźwignia (A).                    Przygotowywane wówczas po-
                                                                Przygotowywane wówczas po-
                                                                trawy miały posmak jabłek.
                                                                trawy miały posmak jabłek.
                                                                                                               11
   2   3   4   5   6   7