Page 6 - mlody_naukowiec_roboty_i_maszyny

O

O

PO S

P
S
S

ŁAT

T

ŁAT
Ł
A

s
z
p
ę
r
a
p
z
z
r
a
a
d
d
w
d
u
c
u
u
w
s
s
ę
ę
z
w
z
z
n
n
ć
ć
n
n
a
n
n
ć
n
w
n
n
wy
w
w
wy
wy
r
r
a
r
p
e
e
r
e
a
a
a
a
a
k
a
a
k
k
k
k
s
t
e
e
t
s
ę
ę
a
ę
s
a
a
a
a
a
z
t
z
z
t
s
t
e
s
t
k
s
a
a
z
a
a
a
z
c
c
P P P P r r r r z e z w i i i i e k i i i i wy n a l l l l a z c y s t a r r r r a l l l l i i i i s i i i i ę u s p r a w n i i i i ć n a r z ę d z i i i i a t a k ,
z
Przez wieki wynalazcy starali się usprawnić narzędzia tak,
y
,
z
,
z
z
a
,
y
y
w
z
z
a
n
a
w
w
u
z
e
u
u
e
u
u
u
e
n
a
n
t
s
o
t
w
s
s
w
w
e
e
k
k
e
o
o
k
t
t
a
t
t
z
ż
ż
z
z
y
w
y
y
w
a
a
w
ż
y
z
y
o
o
y
y
y
z
z
d
r
d
r
b
r
d
o
c
c
c
y
b
z
b
y
y
o
o
z
z
o
y
ż
ł
ż
ł
ł
ż
b
e
e
e
a
a a a a b y b y ł y c o r r r r a z ł ł ł ł a t w i i i i e j j j j s z e w u ż y t k o w a n i i i i u . . . . B a r d z i i i i e j j j j z ł ł ł ł o ż o n e
aby były coraz łatwiejsze w użytkowaniu. Bardziej złożone
n
a
a
n
B
a
n
a
B
B
a
e
o
e
e
b
o
b
o
d
z
d
d
m
-
-
-
y
y
e
y
e
y

m
-
e
e
d
r
o
u
u
p
r
u
o
o
r
u
r
o
p

(

(

p
p
(
(

c
y
c
c
y
e
e
y
y
h
h
h
h
ł
ł
c
ł
ł
m
m
m
m
i

e
e

i
i

i
o
z
z
z
z
i
i
s
i
i
z
m
z
z
m
e
e
e
e
a
a
p
p
a
o
o
a
o
s
n
s
s
n
p
p
n
n
e
r
e
e
e
a
a
r
r
r
i
w
w
a
a
a
i
i
i
w
w
a
p
p
p

r
r
r
p
r

j
j
j
a
j
ą

ą
ą
ą
ę
ę
z
z
z
d
d
d
ę
ę
z
a
a
a
narzędzia zawierają proste podzespoły i mechanizmy (ru-
n n n n
r
r
r
a
r
d

a

z
a
z
z
z
a
z
i
z
z
z
a
a
i
i
i
t
o
t
s
t
s
s
s
o
o
o
t
ź
c
w
w
ź
ź
ś
ś
ś
d
d
d
w
z
z
p
p
p
z
S
S
e
e
e
a
a
a
c
c
p
c
c
c
p
p
ę
m
o
m
u
m
e
e
e
o
o
h
h
h
c c c c h o m e c z ę ś c i i i i p r r r r z e k i i i i e r r r r o w u j j j j ą c e s i i i i ł ę ) . . . . S p r r r r a w d ź m y t o ! ! ! !
chome części przekierowujące siłę). Sprawdźmy to!
o
o
o
u
u
z
z
m
m
m
ę
ę
ą
ą
ą
y
y
t
t
t
c
z
c
y
c
S
k
e
e
e
k
e
o
e
o
o
ł
ł
w
ł
)
)
s
)
k
e
w
ę
ę
s
w
ę
s
Ż
N
E
W
A
A
W Ż N E d o z a p a m i ę t a n i a
WAŻNE do zapamiętania
y

j
e
j
t
u
h
c
Tutaj znajduje się kilka prostych mechani-
T
s
k
p
a
u
j
c
d
i
a
ę
l
e
h
n
-

z
n
r

Tutaj znajduje się kilka prostych mechani-
a
s

t
o
a
i
m
k

i
,
ą
ę
w

c
ó
i
t
k

ó

d
w
o
e

z
s
k
zmów, które wchodzą w skład części wielu
i
a
h
c
w
c
z
d
z
ś

l
ł
r
zmów, które wchodzą w skład części wielu

m
e
w
u
maszyn.
maszyn.
t
o
podłużny
podparty
Dźwignia t o podłużny element podparty tylk o
element
o
Dźwignia to podłużny element podparty tylko
Dźwignia
tylk
w
oś ś ś w jednym miejscu zwanym punktem podparcia. jednym miejscu zwanym punktem podparciapunktem podparcia.
o o
Gdy punkt podparcia znajduje się na środku, dźwi-
Gdy punkt podparcia znajduje się na środku, dźwi-
HMM!
HMM!
gnia jest wyważona. Im dalej przesuniemy punkt
gnia jest wyważona. Im dalej przesuniemy punkt
podparcia w jedną stronę dźwigni, tym mniej wy-
podparcia w jedną stronę dźwigni, tym mniej wy-
siłku potrzebujemy, aby wywrzeć siłę po drugiej
siłku potrzebujemy, aby wywrzeć siłę po drugiej
koło
k k o ł ł o stronie.
o
o
stronie.

k
(
i
i
ł
c
c
i
a
s
s
ł
i
a
s
s
(
k
a
a
n n nacisk (siła) ) )
K
Koło i oś są połączone w taki sposób, że
,

ż
o
b

e
o

n
e
ą
t
s
w

ł
ą
o
o
c
z
o
ł
p
a
s
p
i

ś
s
ó
i
o
k

zawsze obracają się razem. Obręcz koła d d ź w i i g g n n i i a ZAKRĘCONA TRZEPACZKA DO JAJEK
zawsze obracają się razem. Obręcz koła
ź
w
a
dźwignia
kręci się szybciej niż oś, gdyż jej krawędź
kręci się szybciej niż oś, gdyż jej krawędź
znajduje się w większej odległości od osi ob-
znajduje się w większej odległości od osi ob-
rotu całości niż krawędź osi. Dlatego gdy
rotu całości niż krawędź osi. Dlatego gdy
kręcimy kołem, możemy przyłożyć więk-
kręcimy kołem, możemy przyłożyć więk-
szą siłę do osi, a gdy kręcimy osią, możemy
szą siłę do osi, a gdy kręcimy osią, możemy
sprawić, że koło będzie kręciło się szybciej. punkt podparcia
sprawić, że koło będzie kręciło się szybciej.
t
t
p

u
u
p p
n
k
k
n
i
a
a
p
p
c
c
r
r
a
p
i
a
d
d
o
o
b
a
a
b
z z zębatka
ę
ę
a
a
k
k
t
t
o
k k o ł ł o
koło
o
b
b
t
e
ę
ę
e
zębate
z z
t
a
a
co
e
zębatk
w
o
najmniej
Przekładnie zębatk o w e t o co najmniej Mechanizmy
o
t
Przekładnie zębatkowe to co najmniej
Przekładnie
Mechanizmy
dwa koła zębate, które nachodzą na sie-
dwa koła zębate, które nachodzą na sie-
dw a k oła zębat e, które nachodzą na sie- zębatkowe zmieniają
zębatkowe zmieniają
i
w
zmieniają
prędk
bie i zmieniają prędkość, wartość lub kie-
kie-
ość,
bie i zmieniają prędkość, wartość lub kie- siłę obrotową na siłę
bie
ość
art
lub
siłę obrotową na siłę
w
np.
o
ej
siły
obrot
runek siły obrotowej np. w takich urzą-
urzą-
t
w
runek
runek siły obrotowej np. w takich urzą- przesuwającą.
akich
przesuwającą.
samochody
dzeniach jak samochody i rowery.
dzeniach jak samochody i rowery.
ery.
dzeniach
ro
w
jak
i
10