Page 10 - demo ksiazki
P. 10
Budowa wiersza
Wiersz to tzw. mowa zorganizowana, przeciwstawiana prozie. Jej zorganizowanie najczęściej
polega na:
• powtarzalności elementów, np.: akcentów, głosek, wersów, strof – co stanowi źródło
• rymu i rytmu,
powiązaniu znaczeń słów użytych w tekście.
Wers
Zazwyczaj wyodrębniona graficznie jedna linijka wiersza. Może mieć różną długość (składać się
z różnej liczby sylab).
Biorąc pod uwagę liczbę sylab w wersach oraz sposób ich akcentowania, wyróżnia się wiersze:
• sylabiczne – o takiej samej liczbie sylab w każdym wersie, ze średniówką, w przypadku gdy
jest ich więcej niż 8; wersy zazwyczaj kończą się wyrazem akcentowanym na przedostatnią
sylabę (podobnie jest z wyrazami przed średniówką);
• sylabotoniczne – o równej liczbie sylab i takim samym układzie akcentów w wersach,
• również może pojawić się w nim średniówka;
toniczne – zasadę konstrukcyjną stanowi równa liczba akcentów głównych w wersach.
Wers bywa jedynym elementem
wierszotwórczym w wierszach wolnych.
Strofa
Inaczej zwrotka – to odcinek wiersza zbudowany z kilku wersów.
Ze względu na liczbę wersów w strofie dzieli się je na:
• dystychy – dwuwersowe, • sestety – sześciowersowe,
• tercety – trzywersowe, • septety – siedmiowersowe,
• tetrastychy – czterowersowe, • oktawy – ośmiowersowe,
• quintille – pięciowersowe, • decymy – dziesięciowersowe.
Bywają także strofy o większej niż 10 liczbie wersów.
Z uwagi na budowę wyróżnia się wiersz:
• stroficzny – podzielony na strofy,
• stychiczny – inaczej ciągły, bez podziału na strofy.
Powtarzający się fragment wiersza
(część wersu, cały wers lub strofę)
14 nazywamy refrenem.
