Page 8 - demo ksiazki

DZIADY – Jest to nazwisko uroczystości obchodzonej dotąd między pospól-
stwem w wielu powiatach Litwy, Prus i Kurlandii , na pamiątkę dziadów, czyli
3
w ogólności zmarłych przodków. Uroczystość ta początkiem swoim zasięga cza-
sów pogańskich i zwała się niegdyś ucztą kozła, na której przewodniczył Koźlarz,
Huslar, Guślarz, razem kapłan i poeta (gęślarz).
W teraźniejszych czasach, ponieważ światłe duchowieństwo
i właściciele usiłowali wykorzenić zwyczaj połączony z zabobon-
Obrzęd dziadów,
nymi praktykami i zbytkiem częstokroć nagannym, pospólstwo który opisuje
więc święci Dziady tajemnie w kaplicach lub w pustych domach w swoim utwo-
rze Mickiewicz,
niedaleko cmentarza. Zastawia się tam pospolicie uczta z rozma- sięga swymi ko-
itego jadła, trunków, owoców i wywołują się dusze nieboszczy- rzeniami odle-
głych czasów po-
ków. Godna uwagi, iż zwyczaj częstowania zmarłych zdaje się być gańskich, ale
jeszcze w czasach
wspólny wszystkim ludom pogańskim, w dawnej Grecji za cza- współczesnych
4 poecie święto to
sów homerycznych , w Skandynawii, na Wschodzie i dotąd po nadal obchodzo-
wyspach Nowego Świata . Dziady nasze mają to szczególnie, iż no w wielu po-
5
obrzędy pogańskie pomieszane są z wyobrażeniami religii chrze- wiatach Litwy.
Obchodzono je
ścijańskiej, zwłaszcza iż dzień zaduszny przypada około czasu tej po kryjomu, bo-
wiem zwyczaje
uroczystości. Pospólstwo rozumie, iż potrawami, napojem i śpie- te były już wów-
wami przynosi ulgę duszom czyscowym. czas surowo ka-
rane przez Ko-
Cel tak pobożny święta, miejsca samotne, czas nocny, obrzędy ściół.
fantastyczne, przemawiały niegdyś silnie do mojej imaginacji; słuchałem bajek,
powieści i pieśni o nieboszczykach powracających z prośbami lub przestrogami;
a we wszystkich zmyśleniach poczwarnych można było dostrzec pewne dążenie
moralne i pewne nauki, gminnym sposobem zmysłowie przedstawiane.
Poema niniejsze przedstawi obrazy w podobnym duchu, śpiewy zaś obrzę-
dowe, gusła i inkantacje są po większej części wiernie, a niekiedy dosłownie
6
z gminnej poezji wzięte.

3 Kurlandia – dawna nazwa terenu należącego do obecnej Łotwy
4 czasy homeryczne – tu: czasy starożytnej Grecji
5 Nowy Świat – Ameryka
6 inkantacje – zaklinanie duchów

10 11