Page 10 - demo ksiazki

• prologos – monolog lub dialog wprowadzający w akcję;
• parodos – pierwsza wejściowa pieśń chóru;
• epejsodiony – dialogi lub monologi stanowiące akcję;
• stasimony – pieśni chóru;
• exodos – ostatnia wyjściowa pieśń chóru.
Maski greckie
W tragedii greckiej ważną rolę odgrywał chór i jego przodownik zwany koryfeuszem. Koryfeusz toczył
rozmowy z bohaterami tragedii, komentował akcję, pouczał i ostrzegał. Sam chór zaś miał zadanie pre-
zentowania okoliczności istotnych dla przebiegu akcji, a nawet oceniania postępowania bohaterów.
Niestety, tragedia zawsze kończyła się katastrofą, każde posunięcie bohatera nieświadomie go do
niej zbliżało i nikt nie mógł temu zapobiec, gdyż nad losami bohaterów czuwało i sprawowało władzę
Fatum. Ponadto istniał tzw. konflikt tragiczny.

Konflikt tragiczny – istnienie dwóch równorzędnych i wysokich etycznie racji, spośród których
nie można dokonać właściwego wyboru. Każdy wybór prowadzi bohatera do katastrofy.

Widz, który wychodził z teatru, przeżywał oczyszczenie i umoralnienie, a więc tragedia powodowa-
ła tzw. katharsis.

Literatura

Cechy literatury
• mimesis – naśladowanie rzeczywistości, która ma w sposób prawdopodobny odzwierciedlać ży-
cie bohatera (realistycznie, zgodnie z przyjętym zwyczajem);
• decorum – czyli zasada czystości estetyk, odpowiedniości stylu względem gatunku i tematu; z tej
zasady wynikają dalsze, bo np. sceny tragiczne nie mogły sąsiadować z komicznymi, tragedie mu-
siały być utrzymane w jednolitej tonacji;
• katharsis – oczyszczenie i umoralnienie, którego doznawali widzowie po obejrzeniu tragedii an-
tycznej i po przeżyciu uczuć litości i trwogi;
• proporcjonalne, przemyślane tworzenie dzieł, np. wyodrębnianie wstępu, rozwinięcia, zakończe-
nia; w tragedii i komedii podział na części.

Integralność wszystkich dziedzin sztuki antyku:
• antropocentryzm – człowiek jest celem i ośrodkiem wszechświata;
• umiłowanie życia i zdrowia;
• dobro i piękno są jednością;
• wiara w siłę ludzkiego rozumu prowadzącego do doskonałości (racjonalizm);
• harmonijny, jasny, klarowny obraz świata;
• uogólnianie obserwacji dotyczących świata i człowieka, nadawanie im sensu ponadczasowego.

12 Kompendium licealisty. Język polski